Filtr przeciwsłoneczny blokuje przenikanie niekorzystnego promieniowania UV, chroniąc tym samym skórę przed poważnymi konsekwencjami. Ochrona przeciwsłoneczna dotyczy osób w każdym wieku. Szczególnie ważna jest w przypadku dzieci do 14. roku życia, osób immunoniekompetentnych, jak również osób w każdym wieku mających fototyp skóry I/II wg Fitzpatricka.
Konsekwencje braku ochrony skóry
Skóra narażona na przewlekłe działanie promieni słonecznych poddana jest starzeniu zewnątrzpochodnemu, które o wiele lat wyprzedza starzenie chronologiczne. Klinicznie charakteryzuje się żółtawym odcieniem, nierównym pogrubieniem, szorstkością powierzchni, ogniskami rogowacenia i głębokimi zmarszczkami. Znacznie wzrasta ryzyko patologii takich jak:
- teleangiektazje i inne zmiany naczyniowe;
- ogniska elastozy;
- plamy barwnikowe;
- reakcje alergiczne (alergia na słońce);
- oparzenia słoneczne;
- reakcje autoimmunologiczne;
- duże otwarte zaskórniki;
- nowotwór skóry.
Rumień (oparzenie słoneczne) świadczy o nadmiernym i nieostrożnym wystawieniu skóry na działanie promieni UVB. Najintensywniej objawy pojawiają się po 12-24 godzinach od ekspozycji na promieniowanie. Skóra często eksponowana na promienie słoneczne nie tylko szybciej się starzeje. Najpoważniejszą konsekwencją jest wspomniany rak skóry. Udowodniono, że promieniowanie UV bierze udział w inicjacji, promocji i progresji nowotworów skóry. Przewlekła ekspozycja na działanie promieni UV jest podstawową przyczyną zwiększonej częstości występowania czerniaka, a także innych nowotworów złośliwych skóry: raka podstawnokomórkowego i raka kolczystokomórkowego. Udowodniono, że ryzyko zachorowania na czerniaka zwiększa się 2-krotnie w przypadku doznania oparzeń słonecznych przed 15 rokiem życia.
Jak działa filtr przeciwsłoneczny?
Wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej oznacza się mianem SPF (ochrona przed UVB) oraz IDP (ochrona przed UVA). Im wyższa wartość, tym lepsza ochrona. Sztuczne filtry przeciwsłoneczne dzielimy na:
- filtry fizyczne – zapewniają ochronę przed promieniowaniem UVB i działają na zasadzie odbijania promieniowania z całego zakresu długości fal. To głównie substancje pochodzenia mineralnego, nie wykazujące zdolności wnikania w głąb naskórka. Tworzą na jego powierzchni barierę dla promieni UV. Są to np. tlenek tytanu, tlenek cynku, tlenki żelaza;
- filtry chemiczne – zawierają w swojej cząsteczce grupę karboksylową, która pod wpływem kwantu energii ulega izomeryzacji. W efekcie wnikają one w naskórek, ale tylko w jego powierzchniowe warstwy. Pochłaniają część promieni UV, a pozostałą część odbijają. Są to np. pochodne kwasu p-aminobenzoesowego i kwasu salicylowego oraz estry kwasu cynamonowego.
Nowoczesne filtry chemiczne są całkowicie nierozpuszczalne w wodzie, co pozwala im długo utrzymywać się na powierzchni skóry. Mają dużą masę cząsteczkową, która uniemożliwia przechodzenie przez warstwę rogową skóry.
Istnieją jednak także filtry naturalne, np. kit pszczeli czy wyciąg z aloesu. W kicie pszczelim wyróżniamy związki zdolne do pochłaniania promieni UVA i UVB oraz związki antyseptyczne oraz przeciwzapalne. Z kolei aloes zawiera pochodne antracenu, które mogą odbijać promienie UV, choć w niewielkim stopniu.
Zobacz również: Rodzaje filtrów UV.
Jak używać kremów z filtrem UV?
Prawidłowe nałożenie kremu z filtrem UV polega na jego powtarzanej aplikacji w warunkach plenerowych, nie rzadziej niż co 2 godziny, przy czym pierwsze nałożenie powinno nastąpić mniej więcej 20 minut przed wyjściem z domu. Krem należy nakładać w odpowiedniej ilości, tj. 2 mg na cm2 skóry. Osoby wypoczywające aktywnie nad wodą powinny zaaplikować na skórę krem po każdym wyjściu z wody i wytarciu ciała ręcznikiem. Jednocześnie nie należy zapominać o ochronie głowy i oczu (odpowiednio kapelusz i okulary przeciwsłoneczne) oraz wysokim nawodnieniu organizmu (profilaktyka odwodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej i udaru słonecznego).
Filtr przeciwsłoneczny a witamina D
W badaniach klinicznych udowodniono, że nawet długoterminowe stosowanie filtrów fotoochronnych nie oddziałuje negatywnie na syntezę witaminy D, nie sprzyja rozwojowi osteoporozy ani wtórnej nadczynności przytarczyc. Ze względu na negatywne działanie UV na zdrowie człowieka, nie rekomenduje się wydłużania czasu pobytu na dworze w celu nasilenia syntezy witaminy D. W przypadku jej niedoborów rekomenduje się suplementację doustną.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wojnowska D., Czy można zapobiec konsekwencjom menopauzy dla skóry?, Przegląd Menopauzalny, 1/2013.
- Bojarowicz H., Bartnikowska N., Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Część I. Filtry UV oraz ich właściwości, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2014.
- Stanisz B., Ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV, Farmakologia Polska, 5/2009.
- Narbutt J., Wolska H., Kaszuba A., Langner A., Lesiak A., Maj J., Placek W., Reich A., Rudnicka L., Zegarska B., Fotoprotekcja. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 2: Stosowanie preparatów zawierających filtry UV, Przegląd Dermatologiczny, 1/2018.
