Okresowe zmiany stężenia witaminy D stanowią naturalny proces fizjologiczny w organizmie człowieka. Wahania jej wynikają z działania wielu czynników, do których należą m.in. choroby skóry, nowotwory czy warunki pogodowe panujące na zewnątrz.
Witamina D – działanie
Do głównych funkcji witaminy D należy utrzymywanie homeostazy wapniowo-fosforanowej. W jelicie cienkim przyczynia się do zwiększenia wapnia oraz fosforanów, zaś w nerkach do zwrotnego wchłaniania jonu Ca. Witamina D zwiększa formowanie kości, dzięki pobudzaniu aktywności osteoblastów do produkcji fosfatazy alkaicznej i osteokalcyny, które zmniejszają ryzyko ich złamań. Dodatkowo hamuje syntezę parathormonu oraz korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, nerwowy oraz odpornościowy.
Układ odpornościowy to element, w którym witamina D pełni ważne funkcje. Okazuje się, że wpływa nie tylko na odporność nieswoistą, ale również humoralną. Dodatkowo suplementacja witaminy D przyczynia się do zwiększania produkcji katelicydyny przez monocyty oraz peptydów o właściwościach bakteriobójczych, które wpływają na zwiększenie odporności człowieka. Dodatkowo witamina D przyczynia się do zmniejszenia cytokin prozapalnych, a także warunkuje równowagę pomiędzy limfocytami Th1 i Th2.
Witamina D charakteryzuje się również działaniem przeciwnowotworowym. Mechanizm ten polega na hamowaniu proliferacji, indukcji apoptozy, hamowaniu aktywności metaloproteaz i proteaz serynowych oraz hamowaniu angiogenezy. Należy jednak podkreślić fakt, że witamina D wykazuje działanie hiperkalcemiczne, co oznacza, że może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami przeciwnowotworowymi.
Witamina D korzystnie oddziałuje na układ sercowo-naczyniowy. Poprzez zwiększenie stężenia międzykomórkowego wapnia obniża aktywność reniny, co z kolei przekłada się na regulację ciśnienia tętniczego.
Zaburzony poziom witaminy D w organizmie ściśle powiązany jest z niektórymi chorobami skóry. Na szczególną uwagę zasługują dolegliwości, które wymuszają na chorym unikanie ekspozycji skóry na działanie słońca. W takim przypadku skóra jednocześnie jest poddana ochronie, jednak synteza witaminy D w keratynocytach zostaje w dużym stopniu zahamowana. Efektem w większości przypadków chorych są wówczas niedobory witaminy D.
Źródła witaminy D
Należy zaznaczyć, że skórna synteza witaminy D stanowi główne źródło zaopatrzenia organizmu człowieka na ten związek. Proces ten zachodzi w warstwie Malpighiego, w wyniku działania promieni UVB. Z kolei pochłanianie fotonów przez 7-dehydrocholesterol, a także oddziaływanie temperatury powoduje syntezę witaminy D3.
Ciekawostka
Wysoka produkcja w miesiącach letnich nie jest wystarczalna do utrzymania odpowiedniego stężenia witaminy D we krwi w czasie zimowym, nawet w momencie długiego przebywania w miejscach nasłonecznionych. Dotyczy to przede wszystkim ludności zamieszkującej kraje znajdujące się daleko od równika.
Drugim równie istotnym źródłem dostarczania witaminy D jest jej wchłaniane jelitowe. Należy podkreślić, że posiada ono mniejsze znaczenie, niż synteza skórna.
Suplementacja witaminy D
Suplementacja witaminy D w Polsce znana jest nie tylko w środowisku typowo medycznym, ale również w innych kierunkach zawodowych. Warto podkreślić, że suplementacja witaminy D powinna obejmować dwie sytuacje kliniczne:
- podawanie egzogennej witaminy D jako forma uzupełnienia jej syntezy skórnej;
- uzupełnienie braków w celu poprawy stanu zdrowia.
W temacie suplementacji bardzo ważne jest dostosowanie jej sposobu do indywidualnej sytuacji pacjenta. Warto podkreślić, że niedobory lub objawy chorobowe tych niedoborów mogą wynikać również ze zmian w homeostazie organizmu.
Czy witamina D może być toksyczna?
Zbyt długa ekspozycja skóry na działanie słońca może spowodować poparzenia, a co za tym idzie choroby o podłożu dermatologicznym. Mimo to zjawisko to nie przyczynia się do wytworzenia toksycznych stężeń witaminy D, ponieważ autoregulacja człowieka prowadzi do syntezy nieaktywnych metabolitów, na skutek dalszych przemian fotochemicznych. Oznacza to, że wzrost stężenia witaminy D do poziomu toksycznego może nastąpić w momencie nadmiernej podaży związku lub nieprawidłowej suplementacji. Za niebezpieczne dawki uznaje się stężenie witaminy D powyżej 150 ng/ml.
Warto podkreślić, że toksyczność witaminy D wynika z dwóch mechanizmów. Jeden z nich obejmuje aż tysiąckrotne zwiększenie witaminy D, które przyczynia się do wysycenia białka wiążącego tę witaminę. Drugi z kolei na wypieraniu przez egzogenny kalcydiol aktywnej formy kalcytriolu, przez co w postaci wolnej oddziałuje na receptory komórkowe.
Warto podkreślić, że przedawkowanie witaminy D jest zjawiskiem rzadkim i związane jest z długotrwałym przyjmowaniem dużych dawek. Przedawkowanie witaminy D objawia się kamicą układu moczowego, zwapnieniem narządowym, zaburzeniami neurologicznymi, teratogennością, nadciśnieniem tętniczym oraz zaburzeniami rytmu serca.
Bibliografia
- Gawryś J., Gawryś K., Doroszko A., Kosmetologia Estetyczna, Sezonowe zmiany stężenia witaminy D i ich wpływ na jej suplementację, 6/2016.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Bio Acerola to 100% naturalna witamina C, pozyskiwana z owoców wiśni Acerola. Rosną one na ekologicznej uprawie, gdzie zachowane są najwyższe standardy jakościowe. Zobacz więcej... |
