Ślina to ważny płyn w organizmie człowieka, który produkowany jest przez ślinianki. Oprócz istotnej funkcji nawilżania jamy ustnej oraz pokarmu, uczestniczy w procesie jego trawienia, a także chroni przed rozwojem próchnicy.
Czym jest ślina?
Ślina to płyn produkowany przez ślinianki podżuchwowe, przyuszne i podjęzykowe, a także liczne gruczoły ślinowe występujące w obrębie jamy ustnej. W większości składa się z wody, jednak w jej składzie występują również substancje o działaniu bakterio i grzybobójczym, jony sodu, potasu, wapnia, a także jony wodorowęglanowe, związki przeciwbólowe, białka oraz enzymy trawienne. Stężenie ich w ślinie zwiększa się podobnie jak objętość jej po przyjęciu posiłku. W związku z tym, w czasie jedzenia pH śliny z poziomu 5-6 wzrasta na 7-8. W skład śliny wchodzą również związki organiczne tj. mucyna (śluz wykazujący właściwości ochronne), amylaza i lipaza ślinowa, białko osocza, związki grupowe krwi, lizozym oraz EGF (naskórkowy czynnik wzrostu). Skład śliny różni się u każdego z osobna. Uwarunkowany jest wiekiem, płcią, sposobem odżywiania się, porą dnia, a nawet stopniem aktywności fizycznej.
Ciekawostka
Ślinę w ciągu dnia produkują ślinianki, zaś w nocy odpowiedzialne są za nią gruczoły ślinowe.
Rola i funkcje śliny
Ślina przede wszystkim rozpuszcza, a także wypłukuje pozostające po posiłku resztki pokarmowe. Nawilża jamę ustną oraz chroni jej błonę śluzową (regeneruje uszkodzenia oraz przyspiesza gojenie się ran). Ponadto wykazuje właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze. Dzięki neutralizacji kwasów produkowanych przez bakterie, uczestniczy w procesie remineralizacji szkliwa zębów. Chroni także przed rozwojem próchnicy. Należy podkreślić, że ślina umożliwia uformowanie kęsa pokarmowego oraz uczestniczy w procesie jego trawienia, dzięki obecności enzymu – amylazy ślinowej. Dzięki obecności śliny w ustach w pełni czujemy smak pokarmu.
Ślina jest dla nas źródłem pewnych informacji. Zbyt mała jej ilość świadczy o uczuciu pragnienia. W związku z tym jest sygnałem mówiącym o niedoborze płynów lub odwodnieniu organizmu.
Wydzielanie śliny
Proces wydzielania śliny odbywa się w sposób permanentny w ilości 0,5 ml/mi, z kolei po przyjęciu posiłku zwiększa się aż 3-4 krotnie. W ciągu doby natomiast wydziela się 1-2 l śliny.
Należy podkreślić, że przyjmowanie jakiegokolwiek pokarmu przyczynia się do aktywacji receptorów w jamie ustnej, nosowej oraz gardle, co powoduje odruchowe zwiększenie wydzielania śliny. Zjawisko to nosi nazwę odruch bezwarunkowy. Następuje on z udziałem nerwów autonomicznych (współczulnych i przywspółczulnych), a także jąder ślinowych w pniu mózgu.
Nerwy przywspółczulne, które wchodzą w skład nerwu twarzowego oraz nerwu językowo-gardłowego pobudzają produkcję wodnistej śliny. Z kolei unerwienie współczulne, które pochodzi z części piersiowej rdzenia również aktywuje syntezę śliny w niewielkiej ilości, choć gęstej formule.
Odruch warunkowy wywołany jest wyobrażaniem sobie widoku lub zapachu danego posiłku, który prowadzi do zwiększonej produkcji śliny.
Zaburzenia produkcji śliny
Nadmierna suchość w jamie ustnej określana jest mianem kserostomii. Na jej rozwój wpływa wiele czynników. Jest to między innymi zaburzona praca ślinianek, stosowanie antybiotykoterapii lub środków o działaniu moczopędnym, przeciwdepresyjnym lub leków na astmę lub alergie. Zaburzenia produkcji śliny występują także u osób po radioterapii głowy oraz szyi, chorych na cukrzycę, AIDS, z anemią oraz palących papierosy.
Jak leczyć niedobór śliny?
Terapia niedoboru śliny zależna jest od przyczyny jaką ją wywołała. Często stosowane jest leczenie z udziałem sztucznej śliny, która zmniejsza dyskomfort w jamie ustnej. W przypadku zaburzeń produkcji śliny istotne jest utrzymywanie jej higieny poprzez mycie zębów, stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, nitkowanie zębów oraz odbywanie regularnych wizyt u stomatologa.
Bibliografia
- Caputa M., Celichowski J., Chabowski A., Górska M., Górski J., Jefimow M., Jurkowska G., Knapp M., Krutki P., Rogowski M., Smoleński O., Wierzba T., Zalewska R., Piotrowska M., Fizjologia Człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
